Said el Haji (1976) is schrijver van de romans 'De dagen van Sjaitan' (2000), 'Goddelijke duivel' (2006) en 'De aankondiging' (2011). Regelmatig schrijft hij opiniestukken in 'Vonk', het opinie- en achtergrondkatern van de Volkskrant.
Sta op en leef, vader
Said El Haji
Uitgeverij Jurgen Maas, Amsterdam 2013
publicatiedatum recensie 24 februari 2014
We namen een stuk cactus, verwijderden de naalden en maakten er een gat in. Het sap van de cactus is slijmerig, dus geschikt. Door de cactus op en neer te bewegen, maakten we onszelf klaar.
Uit: het essay Gij zult (niet) masturberen
Schijnbaar zonder scrupules schrijft Said El Haji in zijn essaybundel Sta op en leef, vader over zijn leven en dat van zijn familie in de patriarchale, Marokkaanse cultuur. Een cultuur waarin God (Allah) bovenaan staat met daaronder de koning, de vader, de zonen en ergens onderaan de vrouwen en de kinderen. Een cultuur waarin eer erg belangrijk is.
In zijn eerste boek, De dagen van Sjaitan, heeft El Haji zijn autoritaire, grillige, gewelddadige vader literair vermoord, aldus de schrijver zelf in het essay Sta op en leef, vader. Iets wat de schrijver door veel mensen uit de Marokkaanse eercultuur niet in dank is afgenomen. El Haji vraagt zich nu af of het ook mogelijk is zijn vader literair te reanimeren. Daardoor rijst de gedachte dat de schrijver spijt heeft van zijn literaire moord, dat hij de eer van zijn vader en zijn familie wil herstellen.
El Haji is erg open in zijn essays. Hij schrijft over masturberen met een besneden penis, over zijn ontmaagding door een dame van lichte zede, over het kijken naar porno, maar ook over zijn geesteszieke broer en de angst dat hij de ziekte ook heeft, over zijn visie op hoofddoekjes, besnijdenissen en uithuwelijken en over zijn bewondering voor zijn moeder.
De essays bieden een prachtige kennismaking met de Marokkaanse cultuur door de ogen van de schrijver. El Haji schrijft kritisch en persoonlijk, soms ontroerend. Hij stelt op dappere wijze (in zijn ogen) misstanden in zijn cultuur aan de kaak. Een ‘must read’ voor iedereen met interesse in de Marokkaanse cultuur. Het blijft echter de vraag of de schrijver erin slaagt zijn vader literair weer tot leven te wekken.